In Nederland leven ongeveer 350 soorten wilde bijen. Veel soorten wilde bijen zijn in de afgelopen decennia sterk achteruitgegaan door een gebrek aan voedsel en nestgelegenheid. Belangrijke oorzaken hiervan zijn de versnippering van leefgebieden en de intensivering van het landgebruik. Ook de uitstoot van stikstof- en ammoniak heeft invloed. Het zorgt voor vergrassing van terreinen, waardoor geschikte zandige plekken dichtgroeien.
Voedsel
Wilde bijen verzamelen stuifmeel als voedselbron voor hun nakomelingen. Ze bouwen alleen een nest als er in de omgeving geschikte, bloeiende voedselplanten aanwezig zijn. Wilde bijen hebben een beperkte actieradius en verplaatsen zich meestal over korte afstanden, tot maximaal 500 meter, tussen hun nest en de aanwezige voedselbronnen. Het is om deze reden belangrijk dat in de vliegperiode van wilde bijen (maart-oktober) voldoende bloeiende planten aanwezig zijn. Een aantal tips om dit te bereiken;
- Zorg voor gevarieerde beplanting met inheemse bomen, struiken en wilde planten.
- Snoei struiken niet tegelijk, maar verspreid het werk over verschillende jaren.
- Pas ecologisch maaibeheer toe (maaien en afvoeren) en laat elke maaibeurt (steeds een ander stuk) minimaal 15% van de vegetatie staan.
Nestelplekken
Een deel van de wilde bijensoorten nestelt boven de grond in dood hout en holle stengels van Riet, Braam en Gewone vlier. Het overgrote deel van de bijensoorten nestelt in de bodem. Vaak op zandige, zonnige plekken in wegbermen, taluds of tussen tegels. Ze maken een gang met nestcellen, waarin ze een bolletje stuifmeel en een eitje leggen. In het voorjaar groeien de larven uit tot een nieuwe generatie bijen. U kunt ook bijdragen aan het aanbod van nestelplekken? Hierbij een paar tips:
- Zorg voor voldoende natuurlijke nestelplekken, zoals een stronk (staand) dood hout en één of meerdere open zandplekken op zonnige locaties.
- Bouw in de tuin of het park een insectenhotel. Een insectenhotel is vooral van educatieve waarde en geeft de mogelijkheid om het bijzondere leven van een wilde bij eens van dichtbij te kunnen volgen.
Instructiewijzers
Het is niet altijd makkelijk om geschikte terreinen te herkennen. Om u daarbij te helpen hebben we in samenwerking met Diliana Welink een tweetal instructiewijzers ontwikkeld:
- Herkenningswijzer met tips en voorbeelden van nestelplekken
- Beoordelingswijzer voor geschikte (natuur)terreinen
Wist u dat?
- Wilde bijen ook wel solitaire bijen genoemd worden? Waar honingbijen in een kolonie leven en samenwerken, staan wilde bijen er alleen voor bij het bouwen van een nest en het vinden van voedsel.
- Hommels ook wilde bijen zijn?
- Klaver één van de belangrijkste voedselbronnen is voor hommels?
- Wilgen in het vroege voorjaar één van de belangrijkste voedselbronnen vormen voor wilde bijen?
- Er meer dan 40 soorten Koekoeksbijen in Nederland leven. Ze maken zelf geen nest, maar leggen eitjes in het nest van een andere bijensoort!
- Veel wilde bijensoorten afhankelijk zijn van het stuifmeel van één of maar enkele plantensoorten, zoals de klokjesbijen.
- Steden en dorpen (en daarmee ook uw tuin) steeds belangrijker worden bij de bescherming van wilde bijen? Vooral in het buitengebied zijn wilde bijen sterk achteruitgegaan door intensivering van het landgebruik.
- Een wilde bij bijna nooit steekt. Voor veel wilde bijensoorten geldt zelfs dat de angel niet groot genoeg is om door onze huid heen te prikken.
Bekijk hier de speciale vlog met meer tips om bijen in de tuin een handje te helpen!