De wilde narcis, ook wel Drentse Paosbloem genoemd, is een inheemse bollensoort, die oorspronkelijk in Drentse beekdalen te vinden was en daarna werd geïntroduceerd op Drentse boerenerven. Echter, in de loop der jaren is de soort zeldzaam geworden en actie is nodig om deze karakteristieke bloem te behouden. Landschapsbeheer Drenthe en de provincie Drenthe werken sinds 2019 gezamenlijk aan de bescherming van de wilde narcis vanuit het project Drentse Paosbloem.
Het project richt onder andere op erf-eigenaren. Veel (boeren)erven zijn in de loop van de tijd veranderd naar een meer modern erf, worden heringericht en intensiever onderhouden. Dit heeft negatieve consequenties voor de wilde narcis. De soort lijkt op de meest gekweekte variant van de narcis, de trompetnarcis en dat helpt uiteraard niet bij het behoud. Met het project Drentse Paosbloem brengen de provincie Drenthe en Landschapsbeheer Drenthe de wilde narcis bij erfeigenaren in verschillende regio’s onder de aandacht. Het doel hiervan is om bestaande, groeiplaatsen in stand te houden en eigenaren en terreinbeheerders te stimuleren om de soort te herintroduceren op erven en in half natuurlijke hooilanden en beekdalen. Tot slot worden er in verschillende regio’s samen met vrijwilligers bollenbanken opgericht waar wilde narcissen (tijdelijk) worden ondergebracht en worden vermeerderd.
De wilde narcis
De wilde narcis is een bolgewas en behoort tot de familie van de narcissen (Amaryllidaceae). Hij wordt zo’n 15 tot 30 cm hoog en bloeit in de maanden maart tot in april. De bloemen staan iets geknikt op de bloemsteel, de kroonbladen zijn lichtgeel van kleur en de trompetvormige bijkroon heeft een diepere gele kleur. De belangrijkste verschillen tussen de wilde narcis en de trompetnarcis zijn: het formaat (de wilde narcis is kleiner), de bloeiperiode (de wilde narcis bloeit eerder) en de kleur (de wilde narcis is duidelijk tweekleurig).
De wilde narcis is niet heel kritisch wat betreft haar groeiplaats, maar kan niet tegen te vroeg maaien. Dan heeft de bloem geen kans om zaden te vormen en te verspreiden en worden er te weinig voedingsstoffen afgevoerd. Staat de wilde narcis bij u in de tuin? Zorg dat u gaat maaien als de bladeren van de plant geel kleuren en slap op de bodem liggen.
Betrokkenheid in regio’s
Vanuit het project Drentse Paosbloem betrekt Landschapsbeheer Drenthe bewoners en erfeigenaren in meerdere regio’s bij de bescherming van de wilde narcis. In 2019 zijn we gestart in Ruinerwold en Schoonebeek. In 2020 zijn daar de dorpen Nijeveen en Wapserveen aan toegevoegd. Het zijn regio’s waar deze soort nog relatief veel op erven voorkomt. Het doel is om erfeigenaren in deze dorpen bewust te maken van de bijzondere bloemen op hun terrein en het juiste beheer hiervan zodat de soort zich kan vermeerderen.
Bollenbank(en)
Om te voorkomen dat de wilde narcis verdwijnt, ondersteunt Landschapsbeheer Drenthe in de verschillende projectregio’s het opzetten van zogenaamde ‘bollenbanken’. Dit is een plek waar wilde narcissen (tijdelijk) worden geplant door vrijwilligers/erfeigenaren uit het dorp. Daarnaast experimenteren vrijwilligers hier met het zaaien en vermeerderen van de bollen van de wilde narcis.
Wanneer u bollen hebt die vrijkomen tijdens het herinrichten van uw tuin, kunt u deze aanbieden bij deze bollenbanken. Dan wordt gekeken of de bollen op een andere plek kunnen worden geplaatst. Ook wanneer u de wilde narcis wilt opnemen in uw tuin, biedt de bollenbank mogelijkheden. Voor meer informatie kunt u contact opnemen.
Drentse Paosbloem in 2021
In 2021 geeft Landschapsbeheer Drenthe in opdracht van, en in samenwerking met, de provincie Drenthe een vervolg aan het project. Allereerst voegen we een nieuwe regio aan het project toe: de Drentsche Aa. In dit gebied willen we aandacht besteden aan de wilde narcis door erfeigenaren en andere geïnteresseerden te informeren via een informatiebijeenkomst met excursie. Ook gaan we vrijwilligers werven voor het opstarten van een bollenbank in dit gebied. Daarnaast gaan we in het voorjaar van 2021 een aantal zoekacties organiseren in potentiële verspreidingsgebieden verspreid over Drenthe.
Wilt u meehelpen aan de bescherming van de wilde narcis? Voor meer informatie en aanmelding kunt u hier terecht.
Wat kunt u doen?
Er zijn een aantal dingen die u kunt doen of moet laten om de wilde narcis te behouden.
- Vertel omwonenden over deze bijzondere soort; het kan voorkomen dat mensen niet weten dat ze een bijzondere narcis in hun tuin hebben staan;
- Let bij werkzaamheden in uw tuin op de wilde narcis (maai eromheen);
- Gaat u uw tuin in de nazomer/winter aanpassen, breng dan in kaart waar de narcissen groeien zodat u ze niet per ongeluk verwijdert;
- Plant geen andere struiken of bloemen naast de narcissen om te voorkomen dat ze in de verdrukking komen;
- Wilt u het tuindeel met de wilde narcissen maaien, doe dit dan wat later in het seizoen (medio juli, het liefst in augustus), zodat de narcissen de kans krijgen om zaad te vormen;
- Mocht het om de één of andere reden noodzakelijk zijn dat een deel van de tuin waar de wilde narcis groeit te bebouwen, te vergraven, neem dan in overweging om de bollen op te graven en deze te verplaatsen naar een andere locatie in de tuin.
Na de bloeiperiode zal de wilde narcis verwelken, maar als de bloem door een (wilde) bij is bevrucht, dan verandert hij in een groene vrucht met zwarte zaden. Normaliter verspreiden mieren die zaden, maar u kunt dit ook zelf doen. Verspreid de zaden voor het maaien over uw gazon en voorkom dat de zaden verloren gaan, worden beschadigd of afgevoerd.
De Wilde Narcis in het nieuws
Het project Drentse Paosbloem is een aantal keren in het nieuws geweest.
Het project wordt mogelijk gemaakt door de financiële bijdragen van de provincie Drenthe en de Nationale Postcode Loterij.