De kranten staan er vol mee: het gaat niet goed met de bijen. Zowel de achteruitgang van de wilde bijen als de sterfte van volken van de honingbij zijn zorgwekkend. Om hier aandacht voor te vragen en de wilde bij een steuntje in de rug te geven, werkt Landschapsbeheer Drenthe in samenwerking met Het Drentse Landschap sinds 2017 aan het project Nederland Zoemt. Hiermee worden initiatieven ondersteund die de leefomstandigheden van wilde bijen op het platteland, in natuurgebieden en in de stad verbeteren. Nederland Zoemt wordt gevormd door twee nationale projecten: De Wilde Bijenlinie (LandschappenNL) en De Wilde bij in de hoofdrol (IVN en Stichting Natuur- en Milieu). Landschapsbeheer Drenthe coördineert dit project in Drenthe.
Achteruitgang
In Nederland zijn 350 soorten wilde bijen aangetroffen. Veel soorten wilde bijen zijn in de afgelopen decennia sterk achteruitgegaan door een gebrek aan voedsel en nestgelegenheid. Belangrijke oorzaken hiervan zijn de versnippering van leefgebieden en de intensivering van het landgebruik. Ook de uitstoot van stikstof- en ammoniak heeft invloed. Het zorgt voor vergrassing van terreinen, waardoor geschikte zandige plekken dichtgroeien.
Belang van wilde bijen
Wilde bijen en hommels zijn belangrijke bestuivers. In Nederland is 80% van de wilde planten afhankelijk van insecten voor de bestuiving. Maar niet alleen voor de inheemse flora spelen wilde bijen een belangrijke rol, dit geldt ook voor onze voedselgewassen. Zonder bestuivers zouden we bijvoorbeeld geen appels kunnen plukken en tomaten kunnen oogsten.
Verspreiding en habitat
Wilde bijen komen verspreid over de hele provincie voor. In wegbermen, bosjes, natuurterreinen en zelfs in uw achtertuin kunnen sommige soorten een geschikte plek vinden om te leven. Een groot aantal wilde bijensoorten is afhankelijk van één bepaalde plantenfamilie of plantensoort voor het verzamelen van stuifmeel voor hun nakomelingen. Deze specialisten zijn hierdoor kwetsbaarder en verdwijnen als deze (bloeiende) planten niet aanwezig zijn. Andere wilde bijensoorten zijn meer generalistisch en verzamelen nectar en stuifmeel op veel meer soorten bloeiende planten. Voor natuurbeheerders en gemeentes is het belangrijk om ook rekening te houden met de gespecialiseerde bij. Kleinschalig en gefaseerd beheer komt de wilde bij ten goede.
Nederland Zoemt
Sinds 2017 werkt Landschapsbeheer Drenthe in samenwerking met Het Drentse Landschap aan de uitvoering van Nederland Zoemt. Samen met tientallen bewoners- en vrijwilligersgroepen, particuliere grondeigenaren, terreinbeheerders en andere groene partners in Drenthe maken we ons hard voor de bescherming van (het leefgebied van) wilde bijen. Het voornaamste doel van het project is dan ook om de leefomstandigheden en voedselbeschikbaarheid voor wilde bijen in Nederland te verbeteren. Om dit te bereiken zijn in de afgelopen jaren verspreid over Drenthe tal van bewonersinitiatieven ondersteund die bijdragen aan dit doel. Daarnaast zetten we in op het creëren van bewustwording en betrokkenheid van de inwoners van Drenthe bij de bescherming van insecten in onze leefomgeving. Hierin werken we onder andere samen met de Natuur- en Milieufederatie die vanuit Heel Drenthe Zoemt (www.heeldrenthezoemt) hier al langer aandacht aan geeft in de provincie.
Wilde bijenplekken
In de afgelopen jaren zijn verspreid over Drenthe zogenaamde ‘wilde bijenplekken’ aangelegd of opgestart door tientallen bewoners- en vrijwilligersgroepen. Het zijn locaties in het openbaar groen, in en rondom Drentse dorpen en steden maar ook in natuurgebieden, waar we met elkaar werken aan de verbetering van de leefomstandigheden voor wilde bijen en andere insecten.
Vanuit Nederland Zoemt biedt Landschapsbeheer Drenthe ondersteuning bij het opstellen en realiseren van de wilde bijenplekken. Bijvoorbeeld door het geven van beplantingsadviezen, het beschikbaar stellen van plantgoed en zaaigoed en het bieden van ondersteuning bij het realiseren van geschikte nestelplekken.
Resultaten 2017-2020
Vanuit het project Nederland Zoemt zijn in Drenthe tot nu toe de volgende resultaten behaald:
- 2 hectare bloemrijk grasland;
- 0,6 hectare Drentse bloemenmengsels ingezaaid;
- 5000 ‘bij-vriendelijke’ bomen en struiken aangeplant;
- 24 nestelplekken voor wilde bijen;
- 30 insectenhotels vormgegeven.
Overzichtskaart
Inmiddels zijn er al heel wat initiatieven opgestart of ondersteund dankzij Nederland Zoemt. Op de overzichtskaart onderaan deze pagina vind je alle initiatieven op een rij. Klik op een bij voor meer informatie over het lokale initiatief.
Afronding 2021
In 2021 wordt het landelijke project Nederland Zoemt afgerond. In Drenthe sluiten we onder andere af met de organisatie van een drietal lezingen en een excursie over de ‘bescherming van wilden bijen in tuin en landschap’. Daarnaast besteden we aandacht aan de Nationale bijentelling op 17 en 18 april 2021. En uiteraard blijven we ook de komende jaren volop aandacht besteden aan de bescherming van wilde bijen en andere insecten in onze reguliere werkzaamheden en projecten.
Meehelpen?
Wilt u zelf ook aan de slag voor de bescherming van wilde bijen (en vlinders)? Bijvoorbeeld in uw buurt, op uw erf of in uw tuin? In onze kennisbank op de website vindt u veel tips en achtergrondinformatie.
Daarnaast kunnen we u van advies voorzien en ondersteuning bieden bij het realiseren van uw groene wensen die zich richten op het verhogen van de lokale biodiversiteit. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Stefan Pronk van Landschapsbeheer Drenthe.
Nederland Zoemt is een landelijk project van de koepelorganisatie LandschappenNL en wordt gefinancierd door de Nationale Postcode Loterij. In Drenthe wordt het georganiseerd en gecoördineerd door Landschapsbeheer Drenthe.