De knollathyrus (Lathyrus linifolius) is een kruid en vaste plant uit de familie van de vlinderbloemen. Het dankt zijn Nederlandse naam aan de dikke harde knollen die zich vormen aan het wortelgestel. De knollathyrus is een zeer zeldzame soort die op de Rode Lijst als ernstig bedreigd en zeer sterk afgenomen staat. De plant komt in Nederland nog maar op enkele plaatsen voor. In Drenthe zijn er tot nu toe relatief veel populaties aanwezig, maar helaas is ook in deze provincie een duidelijke afname in de aantallen te zien.
De knollathyrus bloeit in de periode van april tot en met augustus. De bloemen veranderen tijdens de bloei van kleur: van paarsrood naar een fletsblauwe tot groenige kleur. Voor succesvolle voortplanting is bestuiving nodig, dat vooral plaatsvindt door hommels. Na bestuiving en bevruchting vormen er peulen met een rood tot zwartbruine kleur, waarin zes tot tien gladde zaden zitten.
Waarom gaat de soort achteruit?
Het gevolg van het verdwijnen van populaties door de ruilverkaveling en het verlies van habitatkwaliteit is de reden van de achteruitgang van deze soort. Het verlies van habitatkwaliteit kent meerdere oorzaken. Zo is de grond mogelijk minder bruikbaar geworden door vermesting en is er minder geschikt biotoop door de afname van de hakhoutcultuur. Ook de toename van ruwe humus op dichtgegroeide plaatsen werkt in het nadeel van de knollathyrus.
Behoud van de soort
Aangezien er in Drenthe nog relatief veel populaties aanwezig zijn, zet Landschapsbeheer Drenthe zich, samen met Science4Nature, in voor het behoud van bestaande groeiplaatsen en de (her)introductie op geschikte locaties. Zo heeft Science4Nature vanaf 2016 een basis gelegd voor actieve bescherming van de knollathyrus in Drenthe. Er is materiaal verzameld van bestaande groeiplaatsen, met als doel de genetische diversiteit veilig te stellen. Landschapsbeheer Drenthe heeft onderzoek gedaan naar geschikte locaties voor (her)introductie.
Optimalisatie potentiële en bestaande groeiplaatsen
In het project knollathyrus wordt een aantal potentiële en bestaande groeiplaatsen verder geoptimaliseerd door het treffen van enkele kleinschalige maatregelen om de bodemomstandigheden te verbeteren. Het doel hiervan is om de bestaande populaties te beschermen en de kans op natuurlijke verspreiding te vergroten. Daarnaast willen we (potentiële) groeiplaatsen op de zuidelijke helft van de Hondsrug in beeld krijgen. Hierbij wordt er goed naar de bodem gekeken. De knollathyrus heeft hoogwaardige omstandigheden nodig om goed te kunnen groeien. Zo moet de bodem leem bevatten en heeft de plant voorkeur voor een vrij zonnige tot licht beschaduwde plek. Daarnaast moet de grond bij voorkeur matig droog tot licht vochtig zijn en bestaan uit een zwak zure tot neutrale grond die matig voedselarm en onbemest is. De soort groeit onder meer in lichte loofbossen, struwelen, heischraal grasland en lemige bermen.
Meer informatie
Voor vragen over het project Knollathyrus van Landschapsbeheer Drenthe kunt u contact opnemen met Thijs Blom via info@lbdrenthe.nl / 0592-316 616. Wilt u meer weten over de knollathyrus? Daarvoor kunt u terecht op de website van Flora van Nederland.
Foto’s: Hans Dekker