Drentse basisschoolleerlingen krijgen de komende jaren de kans om hun eigen schoolplein bij-vriendelijker te maken. Ze ontvangen deze mogelijkheid vanuit het onderwijsproject Bijles; een project van Landschapsbeheer Drenthe en IVN Noord dat is gefinancierd door de provincie Drenthe.
Waarom les over bijen?
Het is geen geheim dat het aantal solitaire bijensoorten dramatisch is afgenomen. Meer dan de helft van de bijna 360 soorten bijen die in Nederland voorkomen, staan op de rode lijst en 34 soorten zijn zelfs geheel uit Nederland verdwenen. Omdat er al diverse initiatieven zijn waar volwassenen zich inzetten voor deze nuttige vliegers, willen Landschapsbeheer Drenthe en IVN Noord met Bijles ook jongeren betrekken bij de bescherming van de wilde bij. Door het creëren van bij-vriendelijke schoolpleinen zorgen ze voor betere leefomstandigheden voor solitaire bijen en andere insecten, maar bovenal is Bijles bedoeld om bewustwording te creëren bij de jeugd: de natuurbeschermers van de toekomst.
Op onderzoek op het plein
IVN Noord ontwikkelde met hulp van studenten van Van Hall Larenstein een ontdekpad over wilde bijen. Leerlingen van groep 5 t/m 8 leren via opdrachten op een uitdagende en vernieuwende manier over het leven van dit belangrijke beestje, over de diversiteit en het belang van bepaalde groepen wilde bijen. Er moet een plan komen om te leefomstandigheden van wilde bijen te verbeteren. Hiervoor gaan leerlingen van de hogere groepen (7 en 8) op onderzoek uit op en rondom het schoolterrein. Aan de hand van zoekkaarten beoordelen zij in hoeverre het terrein op dat moment voldoet aan de belangrijkste basisbehoeften van solitaire bijen en andere insecten en welke maatregelen er genomen kunnen worden om de drie belangrijkste behoeften te verbeteren;
- Voedselaanbod
Zijn er voldoende bloeiende (inheemse) wilde planten, bomen en struiken op en rondom het plein te vinden? Deze dienen als voedselbron (nectar en stuifmeel) voor solitaire bijen. - Geschikte nestelplekken
Zijn er (natuurlijke) nestelplekken op en rondom het plein te vinden? Denk hierbij aan dood hout, riet en open zandplekjes. - Beschutting
Zijn er voldoende beschutte plekjes op en rondom het plein waar insecten zich in de zon op kunnen warmen? Insecten houden namelijk van zon en hebben de warmte nodig om op te warmen om te kunnen vliegen.
Bij-vriendelijke inrichting
Op basis van het plan dat de leerlingen samen opstellen, wordt met ondersteuning van Landschapsbeheer Drenthe uitvoering gegeven aan de belangrijkste verbeterpunten. Denk hierbij aan:
- Aanbrengen van stinsenbollen
Bolgewassen zoals de Boerenkrokus (stinzenplanten) bloeien vaak al vroeg in het voorjaar en bieden tijdens de eerste voorjaarszon al direct nectar en stuifmeel en vormen in die periode een belangrijke voedselbron voor onder andere hommelkoninginnen. - Planten van fruitbomen
De bloesem van vruchtbomen wordt vaak bezocht door solitaire bijen. Wilde bijen zijn hele efficiënte bestuivers voor bomen, struiken en wilde planten en zorgen door hun bezoek op die manier dat wij uiteindelijk de vruchten kunnen plukken. - Maken van een open zandplek
Door op een zonnige plek een tegel te verwijderen, een stukje graszode weg te plaggen of een heuvel van schraal zand aan te brengen kunnen we solitaire bijen aan een geschikte nestelplek helpen. Een groot deel van de 360 soorten solitaire bijen in Nederland nestelt namelijk in de bodem. De vrouwtjesbijen graven en knagen een gang en leggen in meerdere kamers eitjes en klompjes stuifmeel. In het volgende jaar kruipt vervolgens de nieuwe generatie wilde bijen uit deze gangetjes.
Uitvoering project Bijles
Het project Bijles is in 2020 van start gegaan. Dankzij de hulp van IVN Noord en Landschapsbeheer Drenthe hebben verschillende basisscholen in de gemeentes Hoogeveen, Borger-Odoorn, Meppel en Noordenveld hun schoolplein bij-vriendelijk ingericht. In het voorjaar van 2025 is het scholennetwerk van de gemeente Midden-Drenthe aan de beurt en in het najaar gaan we aan de slag in de gemeente De Wolden. De scholen ontvangen vanzelf een uitnodiging voor de start van het project Bijles.
Tip voor thuis
Wilt u zelf een steentje bijdragen aan het verbeteren van de leefomstandigheden voor wilde bijen en andere insecten in uw tuin of op uw erf? Het is bijvoorbeeld belangrijk dat in de vliegperiode van wilde bijen (maart-oktober) voldoende bloeiende planten aanwezig zijn. Voor meer tips en achtergrondinformatie kunt u terecht bij onze kennisbank.