Wie Havezate Mensinge in Roden kent, is ongetwijfeld bekend met de oude knotlindes bij de ingang. Meer dan 150 jaar bepaalden zij het aanzicht van het historische pand. De gezondheid van deze monumentale bomen ging echter al tientallen jaren achteruit. Het was dan ook al langer bekend dat de lindes op den duur vervangen moesten worden. Afgelopen najaar was het zover; onder toeziend oog van André Efftink van de Bomenwacht werden de monumentale stammen vervangen door jonge exemplaren.
De knotlindes bij Havezate Mensinge kampten al een lange tijd met gezondheidsproblemen. Door eerdere in de oprijlaan zijn de wortels ernstig beschadigd. De korsthoutskoolzwam heeft hierdoor de boom kunnen aantasten. Via wonden aan de wortels heeft de parasitaire houtrotschimmel zijn weg naar binnen gebaand. Wanneer een boom eenmaal is besmet, is het rottingsproces jammer genoeg niet meer te stoppen.
Boom als schip
Halverwege de jaren ’90 zijn de toen circa dertig meter hoge lindes geknot om windworp (omvallen) te voorkomen. André Efftink, de bomenspecialist van Landschapsbeheer Drenthe, vergelijkt een boom met een schip. ‘De wortels, dat is het schip. De stam is de mast en de takken en bladeren zijn het zeil. Als de wortels aangetast of beschadigd zijn, dan moet je het zeil, de kroon, inkorten (knotten) om te voorkomen dat het schip omslaat.’ Dankzij de ingreep -het knotten- zijn de bomen nog dertig jaar in stand gehouden. Al die tijd heeft men nog kunnen genieten van de stammen. Maar ook zieke bomen met een kleine kroon vormen uiteindelijk een gevaar voor de omgeving. Het rottingsproces van de korsthoutskoolzwam was inmiddels zo vergevorderd dat het niet meer vertrouwd was de bomen langer te behouden; afgelopen oktober zijn de stammen geveld.
Vleermuizen verhuizen
Het vellen van de knotlindes moest weloverwegen gebeuren. Bomen, ook al zijn ze niet meer vitaal, hebben hoge ecologische waardes. In geval van de oude knotlindes waren er door de rottingsprocessen veel holtes ontstaan. Veel dieren in de omgeving, waaronder vleermuizen, maakten dankbaar gebruik van de holtes in de bomen. Om de vleermuizen een nieuw thuis te kunnen bieden, werd er een jaar lang ecologisch onderzoek uitgevoerd. Tijdens dat onderzoek werd er in kaart gebracht hoeveel en welke vleermuissoorten er in en om de bomen leefden. Op basis van het onderzoek werden er mitigrerende maatregelen getroffen om de negatieve effecten van de kap en vervangen van de bomen te verminderen. Om de vleermuizen een vervangende rust- en verblijfplaats te bieden, werden er in de omgeving van de oude lanen vleermuiskasten opgehangen. Bij het vellen van de bomen, was ecoloog Saskia Mulder met inspectiecamera aanwezig om er zeker van te zijn dat er op moment van kappen geen dieren in de holtes verbleven.
Zorgvuldig karweitje
Het vervangen van knotlindes was een zorgvuldig karweitje. Vos Groenverzorging heeft het gehele proces van zorgvuldige kap tot het realiseren van de nieuwe aanplant uitgevoerd. De nieuwe lindes zijn geleverd door boomkwekerij Pieters. Om te voorkomen dat de grond zo min mogelijk werd geroerd en de aanwezige stinzenplanten niet werden verstoord, werd het plantgat zo klein mogelijk gehouden en de bovenste bodemlaag apart behouden. Bij het aanplanten van de jonge lindes werd de toplaag gebruikt om het plantgat mee af te dekken. De knolletjes in de toplaag krijgen zo de kans om komend voorjaar te groeien en bloeien.
Plataan onder handen genomen
De Bomenwacht zorgt in samenspraak met de eigenaar (gemeente Noorderveld) voor het beheer en behoud van de andere monumentale bomen op Landgoed Mensinge. Naast de lindes die afgelopen najaar zijn vervangen, werd ook de plataan in de binnentuin onder handen genomen. De conditie van de boom ging het afgelopen jaar sterk achteruit vanwege een zwamaantasting aan de grachtzijde. Om te voorkomen dat één van de kroondelen uitbrak, werd de boom ingenomen. Door de kroon kleiner te maken, hoopt de Bomenwacht van Landschapsbeheer Drenthe de boom nog lang te kunnen behouden.