De Gasselterheide is een van de weinige plekken in noordoost Drenthe waar de zeldzame heivlinder een aantal jaar geleden in de buurt is waargenomen. In de hoop dat deze kwetsbare soort terugkeert, neemt Landschapsbeheer Drenthe het terrein in Gasselte onder handen.
De heivlinder is een beschermde soort die zich thuis voelt op droge heide, zandverstuivingen en in de duinen. Al jaren gaat het slecht. Collega Thijs, medewerker natuur en landschap, licht toe: “Op slechts een aantal plekken in de provincie komt de heivlinder nog voor. Een aantal jaar geleden is de vlinder nog gespot op het Drouwenerzand, het naastgelegen heidegebied. In 2016 is er een verbinding gemaakt tussen het Drouwenerzand en de Gasselterheide om uitwisseling tussen de gebieden mogelijk te maken. Eind 2024 en begin 2025 hebben we aanvullende maatregelen genomen om het gebied verder te verbeteren.”
Werken aan heide
Op ongeveer tien plekken op het terrein is de heide in verschillende formaten geplagd. Dit is gedaan om verschillende redenen: het creëren van meer open zandplekken waar vlinders kunnen opwarmen, het verschralen van de grond zodat waardevolle grassen zich kunnen ontwikkelen, het verjongen van de heide en het realiseren van een bloemenweide. Thijs: “Met deze maatregelen hopen we dat meer plant- en diersoorten zich hier thuis gaan voelen en vestigen. Maar ook de voorkomende soorten profiteren van deze werkzaamheden, zoals het bont zandoogje en de kleine vuurvlinder.” Daarnaast graast er jaarrond een schaapskudde van vereniging De Schaapskudde Gasselte. De rondlopende schapen voorkomen dat de heide dichtgroeit door de jonge dennenboompjes en andere ongewenste opslag op te eten.
Waardevolle grassen
De overleving van de heivlinder hangt nauw samen met de aanwezigheid van buntgras, een klein, maar zeer waardevol grasje waarop de vlinder haar eitjes afzet. Zodra de rups uit het eitje kruipt, doet het zich tegoed aan de kleine sprietjes. Buntgras is een pionierssoort die uitsluitend voorkomt op arme, verschraalde grond, zoals open plekken op de heide en zandverstuivingen. Door de voedselrijkere toplaag van de bodem af te schrapen, krijgt buntgras de kans om zich te ontwikkelen.
Meer bloemen, meer nectar
“Tussen april en oktober vliegen in dit gebied verschillende vlindersoorten. Slechts een beperkt deel van de vliegperiode bloeit de heide. Om ervoor te zorgen dat er vanaf het voorjaar voldoende nectar beschikbaar is, leggen wij een bloemenweide aan. De plekken waar we geen heide konden ontwikkelen, zijn ingezaaid met een inheems bloemenmengsel”, aldus Thijs. In het gebied komen ook algemenere vlinders voor, zoals de atalanta, de citroenvlinder, de dagpauwoog en het oranjetipje. Ook zij profiteren van dit ruimere voedselaanbod.
Terugkeer?
Of de heivlinder inderdaad terugkeert is nog de vraag. Thijs: “Het is een kwetsbare soort die we graag in Drenthe behouden. Door de plekken te optimaliseren waar ze recent zijn waargenomen, hopen we dat de heivlinder terugkomt.”
Meer weten?
Benieuwd naar de ontwikkelingen op de Gasselterheide? Ga dan mee op veldexcursie op zondag 23 februari. Tijdens een wandeling over het terrein vertelt Thijs meer over de werkzaamheden. De rondgang start om 14.00 uur en we verzamelen op de parkeerplaats naast het dorpshuis De Trefkoel (adres: Achter de Brinken 6E, Gasselte). Aanmelden is niet noodzakelijk.
Het natuurherstel op de Gasselterheide is mogelijk dankzij de financiële bijdrage van de gemeente Aa en Hunze.