Wilde narcis

De wilde narcis, ook wel Drentse paosbloem genoemd, is een inheemse bollensoort, die oorspronkelijk in Drentse beekdalen te vinden was. Vanuit de natuurlijke groeiplaatsen werd de soort geïntroduceerd op Drentse boerenerven. In de loop der tijd is de soort echter zeldzaam geworden. Om deze karakteristieke bloem in het cultuurlandschap te behouden is actie vereist. Daarom werken Landschapsbeheer Drenthe en de provincie Drenthe sinds 2019 gezamenlijk aan de bescherming van de wilde narcis vanuit het project Drentse paosbloem.

Veel (boeren)erven zijn door de jaren heen sterk veranderd; ze zijn heringericht en worden intensiever onderhouden. Dit heeft negatieve consequenties voor de wilde narcis. De soort lijkt op de meest gekweekte variant van de narcis, de trompetnarcis. Doordat de wilde narcis lastig van deze soort te onderscheiden is, bemoeilijkt dit het behoud. Met het project Drentse paosbloem brengen de provincie Drenthe en Landschapsbeheer Drenthe de wilde narcis bij erfeigenaren in verschillende regio’s onder de aandacht. Dit doen wij door bestaande groeiplaatsen in kaart te brengen en aanwezige populaties te versterken in omvang te doen toenemen. Met als uiteindelijke doel de wilde narcis terug te brengen op plaatsen waar de bloem is verdwenen en waar het landschappelijk en cultuurhistorisch past.

De wilde narcis

De wilde narcis is een bolgewas en behoort tot de familie van de narcissen (Amaryllidaceae). Hij wordt zo’n 15 tot 30 cm hoog en bloeit in de maanden maart tot in april. De bloemen staan iets geknikt op de bloemsteel, de kroonbladen zijn lichtgeel van kleur en de trompetvormige bijkroon heeft een diepere gele kleur. De belangrijkste verschillen tussen de wilde narcis en de trompetnarcis zijn: het formaat (de wilde narcis is kleiner), de bloeiperiode (de wilde narcis bloeit eerder) en de kleur (de wilde narcis is duidelijk tweekleurig en heeft grijsgroene bladeren). Vanwege de vroege bloeiperiode is de Drentse paosbloem een belangrijke voedselplant voor vroegvliegende insecten en staat op het menu van onder andere hommelkoninginnen.

De wilde narcis is niet heel kritisch wat betreft haar groeiplaats, maar (te) vroeg maaien is funest. Dan heeft de bloem geen kans om zaden te vormen en te verspreiden en worden er te weinig voedingsstoffen afgevoerd.

Betrokkenheid in regio’s

In meerdere regio’s betrekt Landschapsbeheer Drenthe bewoners en erfeigenaren bij de bescherming van de wilde narcis. In 2019 zijn we gestart in Ruinerwold en Schoonebeek. In 2020 zijn daar de dorpen Nijeveen en Wapserveen aan toegevoegd. En in 2021 en 2022 richtte de bewustwordingscampagne zich op het gebied van de Drentsche Aa. Dit zijn regio’s waar de soort nog relatief veel op erven voorkomt. Het doel is om erfeigenaren in deze dorpen bewust te maken van de bijzondere bloemen op hun terrein en te wijzen op het juiste beheer. Vermoedt u dat er wilde narcissen op uw erf groeien? Stuur dan een bericht met foto naar info@lbdrenthe.nl.

Bollenbank(en)

Om te voorkomen dat de wilde narcis verdwijnt, ondersteunt Landschapsbeheer Drenthe in de verschillende regio’s het opzetten van zogenaamde bollenbanken. Dit is een plek waar wilde narcissen (tijdelijk) worden ondergebracht door vrijwilligers en erfeigenaren. Daarnaast experimenteren vrijwilligers hier met het zaaien, bestuiven en vermeerderen via broedbolletjes. Wanneer u bollen hebt die vrijkomen tijdens het herinrichten van uw tuin, kunt u deze aanbieden bij deze bollenbanken. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen via info@lbdrenthe.nl onder vermelding van ‘wilde narcis’.

Wat kunt u doen?

Er zijn een aantal dingen die u kunt doen of moet laten om de wilde narcis te behouden.

Vertel omwonenden over deze bijzondere soort; het kan voorkomen dat mensen niet weten dat ze een bijzondere narcis in hun tuin hebben staan.
Let bij werkzaamheden in uw tuin op de wilde narcis (maai eromheen). Probeer te voorkomen dat u zaailingen maait, de eerste jaren zijn ze lastig te onderscheiden en zien ze eruit als grassprieten.
Gaat u uw tuin in de nazomer/winter aanpassen, breng dan in kaart waar de narcissen groeien, zodat u ze niet per ongeluk verwijdert. De plant bevindt zich namelijk een groot deel van het jaar onder de grond en is dus niet zichtbaar.
Plant geen andere struiken of bloemen naast de narcissen om te voorkomen dat ze in de verdrukking komen
Wilt u het tuindeel met de wilde narcissen maaien, doe dit dan wat later in het seizoen (medio juli, het liefst in augustus), zodat de narcissen de kans krijgen om zaad te vormen.
Mocht het om de één of andere reden noodzakelijk zijn dat een deel van de tuin waar de wilde narcis groeit te bebouwen, te vergraven, neem dan in overweging om de bollen op te graven en deze te verplaatsen naar een andere locatie in de tuin.
Na de bloeiperiode zal de wilde narcis verwelken, maar als de bloem door een (wilde) bij is bevrucht, dan verandert hij in een groene vrucht met zwarte zaden. Normaliter verspreiden mieren die zaden, maar u kunt dit ook zelf doen. Verspreid de zaden voor het maaien over uw gazon en voorkom dat de zaden verloren gaan, worden beschadigd of afgevoerd.

De Wilde Narcis in het nieuws

Het project Drentse Paosbloem is een aantal keren in het nieuws geweest. Klik voor meer informatie op de nieuwsitems hieronder of bekijk de video’s op deze pagina.