De provincie Drenthe is de thuisbasis voor een aantal dagvlindersoorten die hun leefgebied vinden op natte- en droge heide en hoogveen(tjes). Onder deze groep heide- en veenvlinders bevinden zich kwetsbare vlindersoorten die in de laatste decennia sterk achteruit zijn gegaan, zoals het gentiaanblauwtje en de kommavlinder. Met het project Heide- en veenvlinders zet Landschapsbeheer Drenthe zich samen met partners in voor de bescherming van deze groep kwetsbare dagvlinders. Het project wordt gefinancierd door de provincie Drenthe.
Drenthe staat bekend om zijn natte en droge heideterreinen, hoogveentjes en ook grotere hoogveengebieden, zoals het Fochteloërveen en het Bargerveen. Ze vormen het leefgebied voor de in totaal negen soorten heide- en veenvlinders die in Drenthe te vinden zijn. Het gaat om de volgende soorten: de aardbeivlinder, het gentiaanblauwtje, het groentje, het heideblauwtje, de heivlinder, de kommavlinder, het veenbesblauwtje, de veenbesparelmoervlinder en het veenhooibeestje.
Achteruitgang
In de afgelopen decennia zijn in Drenthe veel populaties van heide- en veenvlinders sterk achteruitgegaan of zelfs verdwenen. Versnippering van natuurgebieden, verdroging, verzuring en vermesting zijn oorzaken die hiermee in verband worden gebracht. In de laatste jaren lijkt de invloed van klimaatverandering de toch al kwetsbare populaties verder onder druk te zetten in de provincie. Zo zijn in 2020 de kommavlinder en de heivlinder niet of nauwelijks meer waargenomen op bekende vliegplaatsen. Drenthe heeft daarom een belangrijke taak om deze zeldzame soorten voor hun ondergang te behoeden.
Hervatting project
Landschapsbeheer Drenthe heeft in 2021 het project hervat. Er is geïnvesteerd in provinciale samenwerking en kennisuitwisseling tussen terreinbeheerder, onderzoekers en andere betrokken partijen. Hierbij zijn de provincie Drenthe, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Stichting Het Drentse Landschap, Defensie, De Vlinderstichting, Vlinderwerkgroep Drenthe, particuliere terreineigenaren en vrijwilligersgroepen betrokken.
Vanuit het project is een tussenbalans opgesteld over de huidige verspreiding van de populaties heide- en veenvlinders. Verschillende terreinbeheerders en particuliere eigenaren hebben vervolgens advies gekregen over de natuurterreinen. Daarbij is ook financiering beschikbaar gesteld voor de uitvoering van kleinschalige beheermaatregelen ter verbetering het leefgebied.
Kennisuitwisseling
Om erachter te komen hoe het met de heide- en veenvlinders in Drenthe is gesteld, is het van belang kennisuitwisseling te stimuleren. In 2022 en 2023 werden daarom verschillende workshops en excursies georganiseerd voor terreinbeheerders en vrijwilligers, zoals het monitoren van vlinders, herkennen van knoopmieren en zoeken naar rupsen. Alleen samen kunnen we deze kwetsbare dagvlinders beschermen en hun leefgebied versterken en waar mogelijk uitbreiden.
Landschapsbeheer Drenthe blijft inzetten op kennisoverdracht. Om terreinbeheerders en vrijwilligers in het veld te ondersteunen, worden verschillende beheerwijzers ontwikkeld. Deze beheerwijzers geven informatie over kleinschalige beheermaatregelen en geven instructies over hoe deze moeten worden uitgevoerd. De eerste documenten zijn inmiddels gereed: een algemene beheerwijzer over de soorten, een wijzer over de verschillende beheermogelijkheden en twee wijzers over specifieke maatregelen. Waarvan een over het plaggen van heide en een over het verwijderen van bosopslag. Andere wijzers die op de planning staan, zijn: maaien en begrazen van heideterreinen en beheermaatregelen passend bij veentjes.
Hulp gezocht
Hoe meer er bekend is over heide- en veenvlinders, hoe beter we ze kunnen helpen. Monitoring speelt daarbij een belangrijke rol. Door vlinders te tellen, eitjes of rupsen te zoeken worden populaties (beter) in kaart gebracht. Landschapsbeheer Drenthe zoekt nog vrijwilligers die zich hiervoor willen inzetten.
Meer informatie
Voor vragen over het project Heide- en veenvlinders van Landschapsbeheer Drenthe of aanmeldingen voor vrijwilligerswerk kunt u contact opnemen via info@lbdrenthe.nl / 0592-316 616. Wilt u meer weten over de verschillende heide- en veenvlindersoorten? Daarvoor kunt u terecht op de website van De Vlinderstichting.